Daha önce Gıda Dedektifi sosyal medya hesaplarından bir gross markette satılan ve küçük işletmelerde, fast food zincirlerinde ve gıda üretimi yapan her türlü restoranda kullanılabilen kızartma amaçlı bir margarinden bahsetmiştik. Margarin içeriğindeki bazı katkı maddelerine dikkat çekmiştik fakat bunlardan biriyle ilgili tespit ettiğimiz bir bilimsel araştırma toplumun neredeyse tamamını ilgilendirecek detaylar içerdiğinden bugün bu videoyu sizlerle paylaşıyoruz. Araştırma geçtiğimiz yılın Şubat ayında Michigan Üniversitesi’nden bir grup doktora öğrencisi tarafından gerçekleştiriliyor ve İngiltere başta olmak üzere birçok ülkede gündemde yer alıyor. Türkiye’de de bu araştırmadan Nisan 2019’da The Independent Türkiye web sitesinde bahsediliyor. Biz bu haberden yola çıkarak yapılan araştırmanın detaylarına ve bilimsel bir internet yayın organı olan Eureka Alert sitesinin çıkarımlarına ulaştık.
Peki neden bahsediyoruz? Bahsettiğimiz bu madde TBHQ kısaltmalı Tersiyer Bütil Hidrokinon. Dünkü yayında da etiketi dikkatli inceleyenler TBHQ ibaresiyle etikette yer alan bu sentetik katkı maddesini kolayca görebilirler. Yani gizli saklı bir bileşenden bahsetmiyoruz. Hatta Japonya’da ve bazı Avrupa ülkelerinde yasaklı bir madde olsa da; E319 koduyla katkı maddesi olarak mevzuatlarda yer almakta olup; Türkiye’de Türk Gıda Kodeksi’ne göre limitler çerçevesinde kullanımına izin verilen bir antioksidandır. Yüksek sıcaklığa dayanıklı olan TBHQ bitkisel yağlar için kullanılan en etkili antioksidanlardan biri olarak kabul ediliyor. Şimdi bu bileşenin bahsettiğim bilimsel araştırma çerçevesinde beni şahsen çok şaşırtan sizi de şaşırtacağını düşündüğüm – bahsettiğim araştırmaya da konu olan yönünden bahsedeceğim. Siz de izleyince tam da influenzanın yani en bilinen çeşidi gribal enfeksiyonların artmaya başladığı – grip mevsimine girerken bu araştırmanın önemini bir kez daha anlayacaksınız. Tekrar söyleyelim bu araştırma Şubat 2019’da yani bundan yaklaşık 2 yıl önce Michigan Üniversitesi’nde bir grup doktora öğrencisi tarafından yapılmış. Yani o zamanlar ortada COVID19 gibi bir salgın da yok ve dünya gribal enfeksiyonlara karşı da bu kadar teyakkuzda değil. Ayrıca grip aşısının da öneminin daha da anlaşıldığı bugünlerde yine bu araştırma çerçevesinde ortaya çıkan sonuçlar gerçekten dikkat çekici. Peki nedir bu araştırmadan çıkan sonuçlar?
İlk olarak araştırma bu katkı maddesinin insanlarda gribal enfeksiyonları arttırabileceği – evet yanlış duymadınız arttırabileceği tespitini yapıyor. Araştırmadan çıkan sonuçlar bununla da sınırlı değil. Michigan Üniversitesi’nden Robert Freeborn’un iddiası bu maddenin ve bu maddenin bulunduğu yağlarla pişirilen gıdaların sadece gribal enfeksiyonların şiddetini arttırdığını söylemiyor, bilimsel araştırmasını daha da ileriye götürüyor ve bu bileşenin girp aşısının etkisini azalttığını dile getiriyor! Robert Freeborn konuyla ilgili “Çalışmalarımız TBHQ verilen bir kobay farenin nezle enfeksiyonuna zayıflamış bir bağışıklık tepkisi verdiğini gösterdi. Kobay faremizde TBHQ, enfeksiyonla mücadeleye yardımcı ve savaşçı T hücrelerinin fonksiyonlarını baskıladı. Sonuçta bunu takip eden grip enfeksiyonu sırasında daha ciddi semptomlara yol açtı.” ifadelerini kullanıyor.
Freeborn aynı çalışma kapsamında T hücrelerinin çeşitli hastalıklara karşı bağışıklıkta yer aldığını, bu nedenle TBHQ’nun diğer bulaşıcı hastalıklarda da rol oynayabileceğini belirtiyor. Az önce belirttiğim gibi bu araştırma Nisan 2019’da yani tüm dünyayı etkisi altına alan COVID19 salgınından bir yıl önce yapılmış. Yani hem enfeksiyonu arttıran hem de aşının etkisini azaltan tam bir bağışıklık sistemi düşmanı petrol bazlı bir kimyasaldan bahsediyoruz. Tam bugünlerde başta gribal enfeksiyonlar olmak üzere ve tabii ki bu yılın başından bu yana milyonları etkileyen COVID19 virüsüne karşı da vücudumuzun bağışıklığını düşürebileceği konusunu hatırlatmak gerekiyor. Herhangi bir enfeksiyon hastalığına karşı ve özellikle COVID19 konusunda aylardır uzmanların bağışıklığı güçlü tutma adına yaptığı uyarılar, dengeli ve sağlıklı beslenmenin önemini anlatan duyurular kapsamında bu bilgi düşünüldüğünde yediklerinize, yediklerinizin hangi yağlarla pişirildiğine daha da fazla dikkat etmeniz gerektiğini fark ediyoruz. Bunun yanı sıra çok basit bir etiket bilgisinin biraz araştırıldığında ne gibi büyük bir farkındalığa yol açacağını da ayrıca görmüş oluyoruz.
Tüm bunların yanı sıra bu bilimsel çalışmada özellikle aşı aktivitesi konusundaki uyarılar dikkatimi daha da fazla çekti. Başta grip aşısı olmak üzere bağışıklığımızı güçlendirici her türlü enfeksiyona karşı aktivite bozucu bir katkı maddesiyle her an karşılaşabileceğimiz gerçeği ise karşımızda net olarak duruyor. Robert Freeborn bu konuda “Petrolden üretilen ve aynı zamanda cila olarak kullanılan TBHQ maddesinin virüsle nasıl savaşacağı konusunda aşı hafızasını da bozabileceği” yönünde net açıklamaları ise durumun ciddiyetini açıkça ortaya koyuyor. Dondurma, mikrodalgada patlamış mısır, yemeklik yağlar, cips ve tavuk parçalarında bulunabilen bu katkı maddesinden uzak durmanın en iyi yolunun ise az yağlı beslenme ve işlenmiş endüstriyel ürünleri – abur cuburları bırakmak olduğunun altını çiziyor. Her ne kadar öfkeye, asılsız suç duyurusu ile hukuki süreçlere maruz kalsak da vazgeçmeden savunmaya devam ettiğimiz değerler bu kez uzmanlarca söyleniyor. Karşımızda sağlığımızı alenen tehdit eden katkı maddeleri var ve maalesef mevzuat bunlara izin veriyor.
Mevzuatın iznini sağlık beyanı gibi algılayarak bunların üretiminin insan sağlığına hiçbir zararı olmadığını savunanlara ise bir grup genç doktora öğrencisi yaptıkları bilimsel araştırmayla en net ve açık cevabı veriyor. Daha da ilginç bir detay; bu bilimsel araştırmayı haberlerine taşıyan Eureka Alert sitesi bu bilimsel araştırmanın gribin dünya çapına neden yok edilemediğini açıklama noktasında yardımcı olabileceği kanısına varıyor! İşte dolaylı ve dolaysız olarak söylediklerimiz bilimsel makaleler, araştırmalar ve haberlerle işte böyle açık ve net olarak ortaya konabiliyor. Tabii ki uluslararası yayınlarda. Buradan çıkartılacak çok ders olabilir. Yediğiniz bir kızartmada kullanılan yağda bulunan miligram oranındaki bir katkı maddesi, her kış bir türlü kurtulamadığınzı gribal enfeksiyonunu açıklaması olabilir. Belki de böyle olsun istiyorlardır? Ne dersiniz? #NeYediğiniziBilin