Değerli okurlarım,
Bugün dikkatli bir okur yolcunun sorusunu yanıtlamak istedim. Bir uçağın acil çıkış (Emergency Exit) sıralarında yolculuk yaptıysanız, oradaki ekstra uzun diz mesafesinin tadını çıkarırken, bu bölgede bir başka değişikliği siz de fark etmiş olabilirsiniz.
Çoğu uçak modelinde, acil çıkışlardaki pencerenin perdesi (gölgelik), diğer koltuklarda olduğu gibi aşağı değil, yukarı çekilerek kapanır. Peki neden? Soru bu.
Acil çıkışlardaki pencere gölgeliklerinin yukarı doğru kapanmasının birkaç nedeni var. Acil çıkışlar dışındaki diğer yolcu pencerelerindeki gölgelikler aşağı çekilerek kapatılırken, ani bir sert iniş darbesinde acil çıkışın kapalı olan gölgeliği kendiliğinden aşağı kayarak açılacaktır.
Bilirsiniz, iniş ve kalkış öncesinde yapılan anons ile, yolculardan pencere gölgeliklerini tamamen açmaları istenir. Bunun bazı sebepleri var. Yolcuların gözlerinin dış dünyanın karanlığına veya aydınlığına uyum sağlamasına ve olası bir kaza-kırım yaşandığında dışarıdan gelecek kurtarma ekiplerinin kabin içerisini görmesine izin vermeye kadar, kabin ile dış dünya arasında görsel bir görüşe sahip olmak gibi bir güvenlik nedeni var.
Örneğin, uçak çok sert bir iniş yaparsa, pist dışına çıkarsa veya engebeli zeminde yürürse? Ya da iniş takımları açılmaz ve gövde üzerine inişi yapmak zorunda kalınırsa? Bu tür olaylar, aşağıya çekilerek kapatılan bir acil çıkış gölgeliğinin, darbe ile aşağı inerek kapanmasına ve böylece, içeriden dışarısını ve dışarıdan bakıldığında içerisini görmenin engellenmesine neden olabilir.
Bu nedenlerle, acil çıkış pencerelerindeki gölgeliklerin ani bir darbe durumunda kapanmaları değil, açılmaları istenmektedir.
Acil çıkışların (pencere veya kapı) açılma sistemleri birkaç farklı tasarıma sahiptir, ancak hepsi temelde aynı amaca hizmet eder; insanları hızlıca uçaktan dışarıya çıkarmak. Acil çıkışlar uçağın ana kapılarından daha küçüktürler, ancak tüm şekil ve boyutlardaki yolcuların uçağı buradan terk etmesine izin verecek kadar büyük olmaları gerekir. Bunların bazıları üstten menteşeli ve dışarıya-yukarıya doğru açılmalarını sağlayan bir kaldırma mekanizmasına sahiptir (örneğin B737NG), diğerleri ise yerinden tamamen sökülüp uzaklaştırılır.
Acil çıkışların ortak özelliği, panelin üst kısmında acil durumda kullanılacak bir açma koluna sahip olmalarıdır. Ayrıca, uçağın dışında, kurtarıcıların acil çıkışı dışarıdan açmasına izin verecek bir kol daha bulunmaktadır.
Pencere gölgelerinin neden aşağı doğru değil de yukarıya doğru kapandığının bir başka teknik nedeni de işte bu açma kolu ve mekanizmasıdır. Acil çıkış panellerinde camın üzerinde kalan kısımlarda bu açma mekanizmaları bulunduğu için, gölgeliğin açılırken içine çekilebileceği rahat bir alan yoktur. Halbuki camın altında kalan bölgede yeterli alan mevcut.
Acil çıkış gölgeliklerinin açılması için aşağıya doğru çekilmesinin belki başka faydaları da vardır, ancak bu şekilde tasarlanmasının nedeni yukarıda anlattıklarımdır.
Aşağıda linkini verdiğim videoda B737NG uçaklarındaki üstten menteşeli acil çıkışların nasıl açıldığını görebilirsiniz. Erhan İnanç
