Ridaniye Savaşı, Kahire önlerinde Ridaniye denilen mevkide yapıldığı için adını buradan alır.
Ridaniye Savaşı Tarihi
Ridaniye Savaşı 1517 senesinde Osmanlı Devleti ile Memluk Devleti arasında gerçekleşmiştir. Savaşı Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı Devleti kazanmıştır. Savaş, tarih açısından önemli bir yere sahiptir.
Ridaniye Savaşı Özeti
Mercidabık Savaşı’nın ardından başa geçen Tomanbay, Halep’e ve Dımaşk’a ulaşan Osmanlı Devleti’ni engellemeye çalıştı. Yavuz Sultan Selim’in Kahire’ye girme ihtimaline karşı şehir önlerinde müdafaa hattı oluşturdu. Tomanbay’a bir elçi heyeti gönderilerek Osmanlı hâkimiyetini kabul etmesi hâlinde Mısır idaresinin kendisine bırakılacağı ve seferden vazgeçileceği bildirildi. Fakat Memluk emirleri karşı çıkarak buradaki Osmanlı elçilerini katletmiştir.
Osmanlı Devleti’nin ordusu Birketülhac mevkiine ulaştığında askeri mevcudu 20.000 olarak kayıtlara geçmiştir. Bunu haber alan Tomanbay, 20.000 askerle yola çıkarak ulaştıkları yerlerde hendekler açmıştır. Buralara toplar gizleyerek güçlü bir savunma hattı oluşturmaya çalışmıştır. Osmanlı tarafı ise Memlukler’in bu planını esirler ve casuslardan haber almış, doğrudan müdafaa hattına saldırmayarak Memlukler’i şaşırtma planı yapmıştır.
Mustafa Paşa Anadolu askerleriyle sağ kolda, Küçük Sinan Paşa ise Rumeli ordusuyla sol kolda harekete geçti. Padişah ve kapıkulları da merkezde olacak şekilde saf bağlayan Osmanlı ordusu Memluk cephesini ateş altına aldı. Topları kullanamayan Memluk kuvvetleri tüm saflarını yeniden düzenlemek zorunda kalmıştır. Ridaniye adı verilen düzlükte Osmanlı topçu ve tüfekleri oldukça yoğun bir ateş başlatmıştır.
Sabah başlayıp çeşitli manevralarla yedi sekiz saat süren savaşın sonucunda Memlukler tamamen dağıtıldı. Tomanbay yanındaki beş on emirle birlikte Kahire’ye çekilmekten başka çare bulamamıştır. Savaştaki kayıpları ise 4000 civarında olmuştur. Osmanlı ordusunun kaybının bu sayıdan biraz daha az olduğu bilinmektedir.
Ridaniye Savaşı’nın ertesi günü Osmanlı ordusunun Kahire’ye girişine izin verilmiştir. Fakat şehrin Osmanlı idaresine tam olarak geçmesi Tomanbay’ın yakalanarak idam edilmesinden sonra olmuştur.
Ridaniye Savaşı’nın Önemi
Ridaniye Savaşı, Memluk Sultanlığı’nın sonunu hazırlayan savaştır. Aynı zamanda, Mısır’ın Osmanlılar’ın elinden geçmesini sağlamıştır. Savaş, Kahire önlerinde ve Ridaniye adı verilen mevkide meydana geldiğinden dolayı; bu adla anılır.
Mercidabık Savaşı’ndaki ağır yenilginin ardından Memlukler ikinci direnişini burada yapmıştır. Memlukler’in ikinci direnişinin de kırıldığı Ridaniye Savaş, Osmanlı Devleti’nin Kahire’ye girerek Mısır üzerinde hâkimiyet kurmasını sağlamıştır.
Ridaniye Savaşı’nın Nedenleri ve Sonuçları
Ridaniye Savaşı’nın nedenleri şunlardır:
Nedenleri
– Fatih Sultan Mehmet zamanında başlayan Osmanlı-Memluk gerginliğinin 2. Bayezid döneminde artarak devam etmesi.
– İki devletin de birden İslâm coğrafyasında lider olmak istemesi.
– Yavuz Sultan Selim’in İslâm dünyasını kendi liderliği altında birleştirmek istemesi.
– Memluk Devleti’nin Şah İsmail ile birlikte ittifak kurması.
– İki devletin de birden Güneydoğu Anadolu toprakları üzerinde tam egemenlik kurmak istemesi.
Ridaniye Savaşı’nın sonuçları ise şunlardır:
Sonuçları
– Osmanlı Devleti Mısır seferi esnasında Memlukleri öncelikle 1516 Mercidabık Savaşı’nda, ardından 1517 Ridaniye Savaşı’nda mağlup etmiş oldu.
– Memluk Devleti tamamen yıkılmıştır.
– Osmanlı Devleti Türk-İslâm dünyasının yeni lideri hâline gelmiştir.
– Suriye, Filistin ile Mısır tamamen Osmanlı egemenliğine girmiştir.
– Memluk ülkesinde yaşayan Abbasi halifesi bu sıfatı devretmiş ve de halifelik bundan böyle Osmanlı padişahlarına geçmiştir. Dolayısıyla ilk Osmanlı halifesi de Yavuz Sultan Selim olmuştur.
– Osmanlı Devleti’nde dinsel yapılanma başlamıştır.
– Kutsal emanetler zaferin ardından İstanbul’a getirilmiştir.
– Memluk hazinesi Osmanlı’ya geçmiştir.
– Venedik, Kıbrıs için Memluklere verdiği vergiyi artık Osmanlı Devleti’ne vermeye başlamıştır.
– Baharat yolunun kontrolü bütünüyle Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir.