Piyango, kamusal finansman aracı olarak tarih boyu önemli oldu.
Sultan Abdülaziz’in 1861 yılında , Kandilli Kız Mekteb-i Sultani’nin yapımı için düzenlediği piyangodan, 1909 yılında Osmanlı Donanma Cemiyeti ve 1925 yılında Türk Tayyare Cemiyeti’ne ve Cumhuriyet döneminde 1939 yılında kurulan Milli Piyango’ya (MP)… Neredeyse 2 asır böyle sürdü.
Piyango-çekiliş; halkın zengin olma hayaliyle, devletin acil ihtiyaçlarını buluşturma oyunu olarak kurgulandı.
2017 yılında Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) devredilen Milli Piyango hasılatından “halkı” çıkarttığın zaman geriye ne kalıyor?
Kumar! Servet transferi…
★★★
2020 Milli Piyango’nun 100 milyon TL’lik büyük ikramiyesi Manisa, Akhisar’dan alınan çeyrek bilete çıktı.
İkramiye vuran diğer üç bilet ise satılmamıştı…
Bu durumda Milli Piyango işletmesini 1 Ağustos 2020 tarihi itibarıyla, 10 yıllığına üstlenen Türk-İtalyan ortaklı Sisal Şans şirketi 75 milyon TL’yi TVF’ye kaydetti.
★★★
Sosyal medyada aralarında CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve Cem Yılmaz gibi ünlülerin de olduğu geniş bir kesim sosyal medyada, “75 milyon SMA hastası çocukların tedavisinde kullanılsın” kampanyası başlattı.
Kampanyanın çıkış noktası belli…
Milli Piyango hasılatının savaş gibi, eğitim gibi, sağlık gibi toplumun en acil ihtiyaçlarının finansman aracı olması isteniyor.
Dün olduğu gibi…
★★★
Milli Piyango’nun 2019 Faaliyet Raporu’nda hasılatın yüzde 50’sinden fazlasının aktarıldığı kamu alanları tek tek sıralanmış:
Hazine’ye Vergi ve Kamu Payı- Savunma Sanayi-Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü-Türkiye Tanıtımı-Olimpiyat Oyunları-Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü.
MP’nin Sisal-Şans’a geçmesiyle kamu payı buharlaşmamalı…
TVF, Milli Piyango hasılatından kamuya kaynak yaratacak bir formül arıyor.
★★★
“Kamuya sağlanan kaynaklar ve toplumsal katkılar” kaleminde; 2015 yılında 1 milyar 76 milyon TL olan toplam tutar, 2018 yılında 1 milyar 589 milyon TL’ye yükselmiş.
2019 yılında ise 1 milyar 438 milyon 357 bin TL’ye gerilemiş.
★★★
2015 yılında MP’nin 483 bin 562 bin TL olan dönem kârı, 2018’de 768 bin 784 TL’ye çıkmış, 2019’da da 640 bin 164 TL’ye düşmüş.
Yönetim TVF’deyken hem hasılatta, hem kârdaki düşüş dikkatlerden kaçmıyor.
★★★
“Nakit Karşılığı Şans Oyunları Lisansı”, 680 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) 82. maddesinde yapılan değişiklikle 2017 yılında, “stratejik yatırımlarda kaynak sağlamak” amacıyla, 49 yıllığına TVF’ye devredilmişti.
2019 yılında TVF, hasılat garantili hizmet alımı ihalesi düzenledi.
★★★
İhaleyi, Demirören Holding ve İtalyan Sisal S.a.P konsorsiyumunun oluşturduğu Sisal- Şans Ortak Girişim Grubu kazandı.
Sisal-Şans, önümüzdeki 10 yıl için hasılattan alacağı yüzde 9.5 komisyonun karşılığında, her yıl 9.3 milyar TL hasılat taahhüdünde bulundu.
★★★
2019 yılı; 1 Ağustos-30 Kasım tarihleri arasında 964 milyon TL olan hasılat, 2020 yılının aynı döneminde yüzde 107 oranında artarak, 2 milyar TL’ye ulaştı.
MP’nin 2019 yılı 12 aylık hasılatının toplamı 3.3 milyar TL olmuştu.
★★★
Karşılaştırılan 4 aylık dönemde kamu katkı payı yüzde 27 oranında artarak, 552 milyon liradan 703 milyon TL’ye ulaştı.
TVF Genel Müdürü Zafer Sönmez 10 Aralık’ta yaptığı açıklamada; bu 703 milyon TL’nin yüzde 37’sinin vergi olarak aktarıldığını söyledi.
★★★
Vergilere baktığımızda yüzde 18 oranında KDV ödemesinden muaf tutulan TVF, MP hasılatının yüzde 10’nunu “Şans Oyunları Vergisi”, yüzde 10’nunu da yeni getirilen “Veraset ve İntikal Vergisi” olarak ödüyor.
KDV yükümlülüğü Sisal-Şans’ın üzerinde. Toplam talih oyunları hasılatından aldığı yüzde 9.5 komisyon üzerinden kazancını vergilendirecek.
★★★
Bu durumda, Milli Piyango’nun kamu katkı payı artarken, TVF’ye yüzde 8’lik vergi avantajı sağlanmış oldu.
“Türkiye’nin 2 hazinesi var; biri Cumhurbaşkanlığı’na bağlı TVF, bir diğeri de Maliye ve Hazine Bakanlığı” demek yanlış olmaz…