Ekonomi yönetiminin, TL karşısında hızla yükselen Euro ve doların halkın cebini etkilemediğine ilişkin açıklamalarının aksine, Merkez Bankası kurlardaki artışın çarşı, pazar fiyatlarına güçlü bir şekilde yansıtıldığını bildirdi. Dış ticaretinde dolar ve Euro kullanmak zorunda olan ülkelerde aynı zamanda iç piyasada da dolar ve Euro para biriminden fiyatlama yapıldığına işaret eden Merkez Bankası, bu nedenle kurlar arttıkça iç piyasada da fiyatların yükseldiğine dikkat çekti.
KUR FİYATA YANSIYOR
Başkanlığını Murat Uysal’ın yaptığı Merkez Bankası, son yayımladığı enflasyon raporunda, ‘Gelişmekte Olan Ülkelerde (GOÜ) Para Politikasının Etkinliğini Azaltan Unsurlar’ başlıklı bir teknik çalışmaya yer verdi. Çalışmada GOÜ’in küresel finansal hareketlere duyarlı oldukları, bu ülkelerde dolar ve Euro gibi hakim para biriminden fiyatlama yapıldığı, tasarrufların ağırlıklı olarak döviz cinsinden tutulduğu belirtilirken, bu durumun para politikalarının etki gücünü zayıflatıp politika yapıcıların işini zorlaştırdığı ifade edildi.
Murat Uysal
Teknik çalışmada, Merkez Bankası para politikasının etkinliğini azaltan unsurlar arasında yer alan ‘hakim para biriminden fiyatlamanın’ etkisine işaret edilerek şu tespitlere yer verildi:
TİCARET ETKİLENİYOR
“Dış ticarette ABD Doları veya Euro gibi rezerv para birimlerinin kullanılması hakim para biriminden fiyatlama olarak adlandırılmaktadır. Hakim para biriminden fiyatlamada ticarete konu olan malın ABD Doları ya da Euro cinsinden değerinin sabit kalması yerel para birimindeki değer kaybının oluşturacağı fiyat avantajını engellemektedir. Dolayısıyla dış ticaret dengesinde gerekli uyarlama için yerel para birimleriyle yapılan fiyatlamaya kıyasla döviz kurunda daha yüksek bir değer kaybına ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca hakim para biriminden fiyatlama, ihracat imkanlarına bağlı olarak döviz kurunun yurtiçi fiyatlara güçlü bir şekilde yansıtılmasına neden olabilmekte ve maliyet kaynaklı kur geçişkenliğini de yükseltebilmektedir.”
Faiz artışı daha da bozar
Merkez Bankası, en son yaptığı Para Politikası Kurulu toplantısında piyasaların beklentilerinin aksine faiz artışına gitmemiş, faizi sabit tutmuştu. Teknik çalışmada dış kaynak girişinin azaldığı hatta kaynak çıkışının yaşandığı dönemlerde yapılan faiz artışlarının ekonominin daha da bozulmasına neden olabildiğine işaret edilerek üstü kapalı da olsa faiz artışının niçin yapılmadığına ilişkin mesaj verildi.
Raporda bu mesaj, “Sermaye çıkışlarının yaşandığı ve küresel finansal koşulların sıkılaştığı bir dönemde yurtiçinde sıkılaştırıcı yönde verilecek politika tepkisi iktisadi faaliyette ilave bir bozulmaya sebep olacaktır. Böyle bir durumda, bir taraftan enflasyon yükselirken, diğer taraftan toplam talep zayıflayabilmektedir” ifadeleriyle yer aldı.