Dün yasaldı, bugün yasak! Bazı aroma vericilerin üretimi ve ithalatını yasaklayan Resmi Gazete kararı yürürlüğe girdi. – Gıda Dedektifi

Çoğunluğu kimyasal bileşenlerden oluşan yapay aroma vericilerin içeriği Türkiye’de tüketicilere beyan edilmiyor. Bu durumu ürün incelemelerinde vurguluyor olsak da, içerik beyanlarında yer almayan bu bileşenlerin ne ismini ne de içeriklerini kimse bilmiyor. Tamamına yakını ithal olan bu kimyasalların Türkiye’de ne gibi analizlere tabi tutulduğu veya sağlığa zararlarının araştırılıp araştırılmadığı da bilinmiyor. Hal böyle olunca da, Avrupa ve ABD’de yapılan araştırmalar çerçevesinde ortaya konan veriler doğrultusunda aroma verici bileşenlerin kullanımı yasaklanabiliyor.
Damascone aroma vericiler birçok farklı çeşidi olan ve gül aroması olarak gerek kozmetikte gerekse gıda ürünlerinde kullanılan sentetik katkı maddeleri olarak bilinmektedir.

İşte yine bu çerçevede önceki gün Resmi Gazete’de yayınlanan Yönetmelik değişikliğiyle Avrupa Birliği Sağlık Topluluğu EFSA tarafından 13 Kasım 2020’de – evet neredeyse bir yıl önce – güvenli listeden çıkarılan bu bileşenler bugün itibariyle kullanımı ve ithalatı yasaklı bileşenler haline geldi. Bu da içeriğini hiçbir zaman bilmediğimiz fakat birçok endüstriyel üründe karşımıza çıkan yapay aroma verici bileşenlerin genotoksisite yani DNA’ya hasar verme riskini basite almamamız gerektiğini gösteriyor. Hatırlayanlar olacaktır; 2019 yılında benzer şekilde pudinglerde kullanılan bazı aroma verici bileşenler yine Avrupa Birliği Sağlık Topluluğu EFSA tarafından yapılan çalışmalarla yasaklanmış, bu karar ülkemizde de uygulanmıştı. Bu karar üzerine “Dün yasaldı, bugün yasaklı” başlığıyla sizlere duyurmuştuk.

Hindistan ve Çin’de üretilerek hem ülkemizde dünyaya ithal edilen Delta-Damascone isimi yapay aroma verici Kasım 2020’den itibaren AB’de yasaklı listesindedir.

delta-Damascone
alpha-Damascone
cis-1-(2,6,6-Trimethyl-2-cyclohexen-1-yl)but-2-en-1-one
trans-1-(2,6,6-Trimethyl-2-cyclohexen-1-yl)but-2-en-1-one
alpha-Damascenone

EFSA tarafından 13 Kasım 2020 tarihinde yasaklı listesine alınan aroma verici bileşenlerin isimlerini yukarıda görüyorsunuz. Bu bileşenlerin kullanım amacı ve kullanıldığı ürünleri tek tek tespit etmemiz mümkün değil çünkü bunlar Tarım ve Orman Bakanlığı mevzuatı gereğince hiçbir zaman ürünlerde açıkça beyan edilmiyor. Beyan edilmeyen ve aynı zamanda bakanlık tarafından topluma da açıklanmayan, her biri birer kimyasal bileşen olan bu yapay katkı maddeleri bizlerin, çocuklarımızın tükettiği birçok üründe yer alıyor. Bakanlığın bu gelişme sonrasında bu ürünleri topluma açıklanması beklenirken, Resmi Gazete kararında ürünlerin raflarda tüketilene kadar kalabileceği ifadesi yer alıyor. Ne diyelim? Kendinizi ve çocuklarınızı koruyun, sizi sizden başka kimse düşünmüyor. #NeYediğiniziBilin

Kaynak: Gıda Dedektifi