2018 yılında yüzde 35, 2019 yılında ise yüzde 23 daralan otomotiv pazarı, iyi başladığı 2020 yılına ilişkin öngörüleri 700 bin ve üstüne çıkarmıştı. Aslında ocak ve şubat aylarında 2019’a göre yaşanan yüzde 90 büyümeler de bunun olabileceğini ortaya koşmuştu. Ta ki mart ayının ikinci yarısından itibaren hiç beklenmeyen pandemi sürecinin başlamasına kadar. Mart ayının son iki haftasında Türk halkının evlere kapanmaya başlamasıyla birlikte ilk 2 ayda yüzde 90’ları bulan büyümeler bir anda yüzde 1.6’ya indi.
7 AY SONRA DARALMA
Nisan ayına gelindiğinde ise pandemi etkisinin artması ve sokağa çıkma yasaklarıyla son 7 aydır sürekli büyüyen pazar yeniden düşüşe geçti ve yüzde 14.6 daraldı. Avrupa’da yüzde 98’leri bulan daralmalara göre Türkiye’deki bu küçülme her ne kadar olumlu olarak karşılansa da, otomotivde tüm hedeflerin aşağı yönlü revize edilmesini sağladı. Mayıs ayına gelindiğinde ise daralma oranı azaldı ve pazar sadece yüzde 2.4 küçüldü. Kuşkusuz daralmanın azalmasında Mayıs 2019’da sektörün oldukça kötü bir performans göstermiş olması etkili oldu.
HAZİRAN BEKLENTİSİ
Sonuç olarak ilk 5 ayda 2019’a göre yüzde 50’lerin üzerinde büyümesi beklenen otomotiv pazarı, pandeminin etkisiyle ancak yüzde 20.1 büyüdü. Bir başka değişle pazar çok rahat 300 bin adetlik satışı aşabilecekken, 183 bin adette kaldı. Haziran ayında sektörde normalle sürecinin hızlanması, kampanyaların devreye girmesi ve ötelenen talebin alıma geçmesiyle satışların 45 bin adetlere ulaşması bekleniyor. Bu da ilk yarıda pazarın 230 bine yakın satışla 2019’a göre yüzde 15 büyüceğini ortaya koyuyor. Ama unutulmaması gereken eğer bu salgın süreci olmasaydı, pazar çok rahatlıkla 350 bin adet, hatta üzerine ulaşabilirdi. Yani pandemi sürecinin otomotive satış olarak ilk yarıdaki etkisi en az 120 bin aracı bulacak gibi gözüküyor.
“Yüzde 1 büyümeden yüzde 17 küçülmeye”
Pandemi sürecinin Türkiye’de otomotiv üretimine etkisi ise pazardan daha kötü. Fabrikaların mart ayı sonundan mayıs ayı başına kadar kapalı kalmasıyla, 170 bin adedi bulan bir üretim kaybı oluşurken, üretimin kademeli devreye girmesiyle bu kaybın yaz sonuna kadar 250 bin adedi bulabileceği belirtiliyor. Eğer Avrupa pazarlarında yaşanan büyük daralma devam ederse, ihracattaki kayıpla bu rakamların artacağından da endişe ediliyor. Bu sonuçlarla birlikte 2019 yılında yüzde 4.3 küçülerek 1 milyon 461 adetlik üretimin yapıldığı Türkiye’de, eğer ikinci yarıda üretim hızlanmazsa üretimin 1.2 milyon adetlere inmesi kaçınılmaz görünüyor. Bu da yıl başında yüzde 1 büyüme bekleyen otomotiv sanayinin en az yüzde 17 daralacağını ortaya koyuyor.