Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizini yüzde 10,25’ten yüzde 15’e çekerek fonlama maliyeti seviyesine getirmesini ve tüm fonlamayı bu kanaldan yapacağını ilan etmesini olumlu karşıladı.
Bu adımları “para politikası güvenilirliğini geliştirme yönünde bir adım” olarak yorumlayan Fitch, “TCMB’nin para politikası güvenilirliğini ve döviz rezervlerinin yeniden inşa etmesinin zaman alacağını” vurguladı.
16 ayda iki TCMB başkanının kovulmasının bankanın siyasi baskıdan bağımsız olmadığını gösterdiğini belirten Fitch, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yüksek faize karşı olduğunu söylemeye devam ettiğine işaret etti.
REEL FAİZ YÜZDE -4,4’TEN YÜZDE 3,1’E YÜKSELDİ
Mevcut enflasyona göre reel politika faizinin haziranda yüzde -4,4 iken şu an yüzde 3,1 olduğunu, bu oranının önde gelen 10 gelişen ülkenin (Fitch 10) yüzde 0,1’lik reel faiz ortalamasından yüksek olduğunu belirten Fitch, kredi büyümesinin de yavaşlamakta olduğuna, 13 haftalık kur etkisinden arındırılmış yıllık kredi büyümesinin kasım başında yüzde 10’un altına gerilediğine dikkat çekti.
Söz konusu kredi büyüme oranı temmuz başında yüzde 45’e kadar yükselmişti.
MEVDUATLARIN YÜZDE 57’Sİ DÖVİZ VE ALTINDA
Fitch’in açıklamasından diğer satır başları şöyle:
- Faizlerin artması (sıkılaşma) Türkiye’nin dış dengesini ve enflasyonda düşüş beklentilerini destekleyecek.
- TL’nin zayıflığı, enflasyonun yükselmesinde etkili oldu. Ayrıca, temmuzda yüzde 50 olan banka mevduatlarındaki yabancı para payının yüzde 57’ye yükselmesine ve altın alımının artmasına neden oldu.
-
Turizmdeki çöküş ve güçlü teşviklerle gelen ithalat artışı, 2020’nin ilk 9 ayında cari açığı milli gelire oranla yüzde 4,2 seviyesine yükseltti.
-
Şirketlerin dış borç azaltmaya gitmesi (kısmen geride kalan dönemde içerideki kredi faiz oranlarının düşüklüğünün de etkisiyle), döviz rezervlerindeki düşüşe katkıda bulundu.
-
Brüt rezerv bu yıl 23,3 milyar dolar düşüşle 82,4 milyar dolara, net rezerv 24,7 milyar dolar düşüşle 16,4 milyar dolara geriledi (13 Kasım itibarıyla). Bu durum, swaplardaki (takas-bankalardan ödünç alınan döviz) 44,5 milyar dolarlık artışa rağmen gerçekleşti.
-
Swap hariç net rezerv, yıl başında 22,7 milyar dolar iken -46,5 milyar dolara geriledi.
-
Para politikasının daha da sıkılaşması, gelecek yıl turizm gelirlerinde kısmı toparlanma ve TCMB’nin piyasaya döviz müdahalelerindeki düşüş, rezervlerde istikrarı destekleyecektir ancak yakın zamanda Türkiye’nin rezervlerinde belirgin bir gelişim beklemiyoruz.
-
Türkiye’nin 2015-2020 döneminde ortalama enflasyonu yüzde 11,7 oldu ve enflasyon sorununun çözümü için uzun süreli olarak daha sıkı para politikası uygulanmasına hükümetin ne kadar tolerans göstereceği belli değil.
Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) ilan edilen 2021-2023 döneminde ortalama yüzde 5,3 büyüme oranı, enflasyonun yüzde 4,9’a düşmesi ve cari işlemlerde 2023’te denge sağlanması hedefleri gerçekçi değil.
