ABD’nin Türkiye ve Yunanistan’a Savaş Uçağı Satışında Güvence Mektubu Detayları Ortaya Çıktı
Bunlara da Göz Atabilirsiniz
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yazılan güvence mektubu, Temmuz 2023’te Litvanya’nın Vilnius kentinde düzenlenen NATO Zirvesi sırasında gerçekleşen müzakerelerin ardından ortaya çıktı. Bu mektubun nihai taslağına göre, ABD, NATO müttefiklerine sağladığı askeri malzemelerin “meşru olmayan askeri amaçlarla” kullanılması durumunda, teslimatın tamamının veya bir kısmının askıya alınmasını veya iptal edilmesini öngörebilecek bir güvence sağlıyor.
İşte mektubun detaylı içeriği:
- Meşru Kullanım İlkesi: Güvence mektubu, NATO müttefiklerine sağlanan ABD askeri malzemelerinin sadece meşru askeri amaçlar için kullanılması gerektiğini vurguluyor. Başka bir NATO ülkesine karşı saldırgan faaliyetlerde bulunmak için kullanılmaması önemle belirtiliyor.
- Diplomatik Çözüm Süreci: Bir NATO üyesi, savunma malzemelerini meşru olmayan bir şekilde kullanırsa, ABD’nin ilk olarak diplomatik yollarla çözme girişimlerde bulunacağı belirtiliyor. Ancak bu çözüm yolu işe yaramazsa, ABD ekonomik ve siyasi araçlara başvurarak durumu düzeltmeye çalışabilir.
- Ekonomik ve Siyasi Araçlar: Güvence mektubu, meşru olmayan kullanım durumunda ABD’nin ekonomik yaptırımlar ve siyasi baskı gibi çeşitli araçlara başvurabileceğini belirtiyor. Savunma malzemelerinin teslimatı, ilgili ülkenin NATO sınırlarına yönelik tekrarlayan saldırıları durdurması için kullanılabilecek bir kaldıraç olarak öne çıkıyor.
- Kongre İle İşbirliği: Mektup, Dışişleri Bakanlığı’nın, olası meşru olmayan kullanım durumunda ilgili Kongre komitelerini bilgilendireceğini ve alınacak adımlar konusunda Kongre ile işbirliği içinde olacağını ifade ediyor.
- Gelecekteki Satışlara Ek Hükümler: Özellikle Türkiye ve Yunanistan’a atıfta bulunarak, ABD’nin gelecekteki savunma malzeme satışlarına ek güvence hükümleri eklemeyi düşündüğü belirtiliyor. Bu, özellikle yanlış izlenimlere karşı koruma sağlamayı amaçlayan ek tedbirler içerebilir.
- Silahlanma Yarışının Önlenmesi: Mektup, ABD’nin müttefiklere yapılan savunma alımlarının silahlanma yarışına neden olmamasını ve bölgesel güç dengelerini değiştirmemesini sağlama taahhüdünü içeriyor. Silah ihracatının dengeli bir şekilde yapılması ve buna uygun olarak savunma işbirliğinin gerçekleştirilmesi vurgulanıyor.
Bu güvence mektubu, özellikle Türkiye’ye F-16 satışının onaylanması durumunda savaş uçaklarının Yunanistan’a karşı kullanılmayacağına dair Kongre talebine yanıt olarak ortaya çıktı.