Çin’in en büyük çip üreticisi olan Seminconductor Manufacturing International Corp.’un (SMIC), ABD tarafından Varlık Listesi’ne eklenme tehlikesi, şirketi derinden sarstı. Reuters’ta yer alan habere göre, SMIC’nin Hong Kong borsasında işlem gören hisseleri bir günde yüzde 22’den fazla değer kaybetti. Şangay Borsası’ndaki düşüş ise yüzde 11 oldu.
ÜRETİMDE YÜZDE 50 ABD MALLARINA BAĞIMLI DURUMDA
ABD, Varlık Listesi’ne alınan şirketlere ülkesinden ürün ihraç edilmesini kısıtlıyor ya da yasak getiriyor. Uzmanlara göre SMIC, üretimde kullandığı malzemeler konusunda yüzde 50 ABD’ye bağımlı durumda. Çin, çip üretimi konusunda tamamen bağımsız olmak adına SMIC’ye büyük destek sağlıyor. Ancak ABD’nin yakın zamanda şirketi Varlık Listesi’ne alması, Çin’in bu planlarına büyük darbe indirecek. Bernstein Research’ten Mark Li, “Eğer ABD bu adımı atarsa, SMIC birkaç yıl içinde batabilir” yorumunda bulundu.
ÇİN HALK ORDUSU’YLA BAĞI VAR İDDİASI
Dünyadaki çip üreticilerinin neredeyse tamamı, üretim sürecinde kullanılan birçok malzemeyi ABD’den, Applied Materials’tan temin ediyor. SMIC’nin Varlık Listesi’ne girmesi demek, bu malzemelere erişiminin kısıtlanması anlamına gelecek ve bu da üretim sürecine ağır darbe vuracak.
ABD’nin şirkete karşı soruşturma başlatmasının nedeni, Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile arasında bağlar olduğu iddiası. SMIC bunu kesin bir dille reddediyor.
ÇİNLİ BAKAN LIJIAN: BU APAÇIK BİR ZORBALIK
Çin Dışişleri Bakanı Zhao Lijian, ABD’nin ülkesindeki şirketlere karşı peş peşe aldığı yaptırım kararlarıyla ilgili olarak, “Bu ahlaksız bir baskı. ABD, bir süredir ulusal güvenlik gerekçesinin arkasına sığınarak Çinli şirketlere yönelik çeşitli önlemler alıyor. Bu apaçık bir zorbalık. Buna kesinlikle karşıyız” diye konuştu.
ABD, bu yönde bir kararı daha önce Huawei için almıştı. Varlık Listesi’ne eklenen Huawei’ye ABD’li şirketlerin ürün ve teknoloji satmasına yasak getirildi. Kısıtlamalar, kendi çiplerini üreten ve bu konuda her geçen gün daha iddialı hale gelen Huawei’nin yonga bölümünü adeta susturdu.
MÜTTEFİKLERİ DE ABD’Yİ İZLEYEBİLİR
Çinli şirketler için bir diğer sıkıntı, ABD’nin bu yönde bir adım atmasının ardından müttefiklerinin de onu takip etmesi ihtimali. Japonya ve Hollanda da çip üretimi için gerekli malzemeleri satan ülkeler arasında ancak ABD’nin aldığı bir kararın aksi yönde hareket etmeleri zor. Örneğin 2018’de Donald Trump, Hollandalı makine üreticisi ASML’in mikroişlemci üretiminde gerekli olan 150 milyon dolar değerindeki çip litografi makinesini Çin’e satmasını engellemişti.
Hong Kong Şehir Üniversitesi’nden Dong Fuller, “Varlık Listesi’ne girmesi SMIC’yi ciddi sıkıntıya sokar. Mevcut makinelerin her iki ya da üç ayda bir üreticiler tarafından bakımının sağlanması gerekiyor. Bunun için yerel firmalara yönelebilir ancak bu durum SMIC’nin operasyonel verimliliğini ciddi şekilde düşürür” ifadelerini kullandı.